De zomertijd gaat elk jaar op de laatste zondag van maart in. De klok gaat dan een uur vooruit. Benieuwd naar de effecten van deze zomertijd op je biologische klok en je lichaam? Lees dan verder!
Wat zijn de effecten van de zomertijd op je lichaam?
We verliezen met het ingaan van de zomertijd een uur slaap. Een voordeel hiervan is dat we vanaf nu ‘s avonds wel weer een uur langer licht hebben. Maar naast dit voordeel heeft de zomertijd ook een aantal nadelen op je gezondheid. Deze nadelen hebben alles te maken met je biologische klok. Je biologische klok moet zich namelijk aanpassen aan dit uur eerder opstaan en een uur eerder naar bed gaan.
Uit onderzoek blijkt dat onze biologische klok zeer precies is ingesteld en veel invloed heeft op onze gezondheid. De biologische klok heeft een zeer belangrijke functie, die daarbij ook invloed heeft op zo’n beetje alle processen, organen en immuunsystemen in ons lichaam. ‘s Avonds zorgt hij ervoor dat we slaperig worden, ‘s ochtends zorgt hij ervoor dat je langzaam wakker en alert wordt. Het lichaam krijgt dan een seintje, het stresshormoon cortisol piekt, de hartslag versnelt het de bloeddruk stijgt. Dit zijn de voorbereidingen die je lichaam treft om je wakker en klaar te maken voor de dag.
De biologische klok loopt van zichzelf iets achter. De biologische klok volgt een ritme van iets meer dan 24 uur. Hierdoor is het aanpassen naar de wintertijd makkelijker, omdat de dag langer wordt, met de zomertijd wordt de dag nog korter, waardoor de biologische klok meer moeite heeft met zich aanpassen.
De biologische klok/bioritme functioneert op zonlicht, door het daglicht weet je lichaam dat het dag is en zet je biologische klok zich als het ware gelijk. Door het verzetten van de klok in het voorjaar naar de zomertijd, wordt het pas later in de avond donker. Hierdoor wordt de biologische klok in de war gestuurd. Het late licht zorgt ervoor dat we ‘s avonds langer wakker en fit zijn en het moeilijker is om slaap te vatten. Je lichaam krijgt het seintje niet dat het bedtijd is. Het proces om je wakker te maken in de ochtend, zoals hierboven benoemd, is hierdoor ook later in de ochtend ‘klaar’ waardoor als je wekker gaat je nog niet wakker bent gemaakt door je eigen lichaam, en je dus met een gebroken gevoel op staat.
De ingang van de zomertijd gaat dan ook bij veel mensen gepaard met slaapgebrek, stress en concentratieproblemen. Daarnaast kan het verzetten van de tijd zelfs zorgen voor een grotere kans op een hartinfarct.
Slaaptekort door de zomertijd
Uit onderzoek van het RIVM op de gezondheidseffecten van verschillende tijdinstellingen blijkt dat direct na het ingaan van de zomertijd, mensen slechter slapen; vooral direct na de wisseling naar de zomertijd slapen mensen korter. Ook zijn er gezondheidseffecten te zien na de wisselingen. Zo komen er meer hartinfarcten voor direct na de wisseling naar de zomertijd.
Bevindingen uit dit onderzoek laten zien dat de slaapkwaliteit en slaap duur afnemen en de slaperigheid toeneemt. Daarnaast hebben veel mensen moeite met de slaaptijd aanpassen.
Vooral avondmensen kunnen zich moeilijk aanpassen aan het tijdsverschil en voelen zich in de dagen na de ingang van de zomertijd moe en verliezen focus en concentratievermogen. Hun biologische klok loopt achter op het natuurlijke ritme van de dag. In de ochtend hebben ze moeite met opstaan en komen langzaam op gang.
Ook kinderen in de puberteit zijn gevoelig voor het ontwikkelen van slaapproblemen door het verzetten van de klok. Pubers vallen vaak pas later in de avond in slaap, dit heeft gevolgen voor de volgende ochtend. Met de ingang van de zomertijd wordt de situatie nog erger. De slaapproblemen kunnen ook stress en concentratieproblemen veroorzaken.
Hoe passen we ons zo snel mogelijk aan aan de zomertijd?
Een aantal tips om je een handje te helpen je zo snel mogelijk aan te passen wanneer de zomertijd ingaat.
- Ga, ook in het weekend, op tijd naar bed en sta op tijd op. Open ‘s morgens gelijk je gordijnen en zorg voor zoveel mogelijk daglicht. Het liefst de ochtendzon. Door overdag veel naar buiten te gaan of daglicht binnen te krijgen maak je meer melatonine aan, het hormoon waardoor je je slaperig voelt.
- Vermijd licht in de avond. Dim 's avonds de lampen. Daglicht en blauw licht in lampen en beeldschermen zorgen ervoor dat ons lichaam denkt dat het nog dag is. Hoe meer licht, hoe alerter je bent en hoe moeilijker het is om in slaap te vallen en in het ritme te komen.
- Gebruik verduisterende gordijnen. Als het donker is in je slaapkamer, kun beter in slaap te vallen.
- Slaap niet overdag. Dit verstoort je biologische ritme alleen nog maar meer. Ben je wel gewend aan een dutje? Probeer dit dan de eerste paar dagen na het ingaan van de zomertijd over te slaan.
- Sport vroeg op de dag. Zo heeft je lichaam voldoende tijd om weer tot rust te komen voor het slapen gaan.
